มีคนถามผมว่าอยากให้ช่วยถดรหัสภาษากายของคุณป๊อป แคลอรี่บลาบลา สมัยตอนแถลงข่าวเพื่อสารภาพตอนคบซ้อน ข่าวนี้เป็นข่าวหนึ่งที่ดังมากช่วงต้นปี 2562 และเป็นต้นกำเนิดของประโยค “ผมสร้างโลกทั้งสองใบ” เนื่องจากกายถอดรหัสภาษากายบทนี้เป็นการศึกษาย้อนหลังในเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นไปแล้ว (Retrospective study) ก็จะมีข้อมูลหลายๆอย่างที่เราล้วนทราบเป็นที่ชัดเจน เช่น คุณป๊อปยอมรับผิดกับเหตุการณ์ที่เกิดทั้งหมดและยอมรับว่าเป็นความผิดของตนแต่เพียงผู้เดียว
เราจึงคาดเดาได้ล่วงหน้า ว่าในบทสัมภาษณ์ฉบับนี้ ควรจะได้เห็นภาษากายที่บ่งบอกถึงความเสียใจ ความทุกข์ ความกลัวและการรู้สึกผิด
เนื่อจากวีดิโอมีความยาวมาก ผมจึงขอวิเคราะห์เฉพาะบางส่วนที่สำคัญนะครับ
บทความนี้ไม่ได้วินิจฉัยหรือตัดสินใครทั้งสิ้น เป็นการวิเคราะห์ภาษากายจากสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในวีดิโอและภาพที่เผยแพร่กันอย่างสาธารณะ และมีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้ภาษากายเท่านั้น
อภิชาติ ลีนานุรักษ์
ตอนพูดว่า “ผมคบผู้หญิงสองคนในเวลาเดียวกันครับ แล้วก็..(*)…มันเกิดขึ้นจากความผิดของผมทั้งหมดแล้วก็ (*) ” ในจังหวะ (*) ทั้งสองครั้งซึ่งตรงกับนาที 0:12 และ นาที 0:18 ให้สังเกตมุมปากข้างซ้ายของคุณป๊อบ ปองกูล จะเหมือนกระตุกไปข้างหลัง (Backward of left conner of the mouth) เป็นภาษากายที่เจอบ่อยในการที่จะต้องพูดเรื่องที่ลำบากใจ (Regret) เช่นการสารภาพผิด หรือ การพูดความจริงที่อึดอัดใจ โดยในนาที 0:12 อันนี้จะเห็นชัดเจนกว่า 0:18
นาที 0:18 – 0:24 คุณป๊อบหลับตานาน 5 วินาทีแล้วเริ่มพูดต่อ การหลับตาแล้วหยุดพูด (Pause) แบบนี้บอกอะไรเราได้บ้าง ?
การหลับตาเป็นภาษากายที่บอกได้หลายอย่างแล้วแต่ในบริบทนั้น บางครั้งอาจหมายถึง
- ความละอายใจ (Shame) ทำให้ไม่อยากสบตาหรือมองใคร
- รู้สึกผิด (Guilt)
ในกรณีคุณป๊อบเราอาจจะตีความว่าหลับตาเพื่อประมวลความคิด/เรียบเรียงความคิดก่อนที่จะพูด (Thinking / Organizing) ซึ่งในจังหวะที่เราจะต้องอธิบายอะไรที่สำคัญและต้องเรียบเรียงคำพูดก่อน หลายครั้งจะพบการหลับตาควบคู่กัน เพราะการหลับตาจะลดสิ่งรบกวนจากสายตา (Noise) และทำให้ใช้สมองได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เช่น การเรียบเรียงคำพูด (ผมเองเวลาจะต้องอธิบายอะไรที่ยาวละเอียดผมก็มักจะชอบหลับตาพูด) ทั้งนี้อาจะไม่ได้แปลว่าโกหกหรือบิดบังอะไร ภาษากายหนึ่งอย่างจึงสามารถมีความหมายได้มากกว่า 1 อย่างเสมอ การตีความจึงต้องพิจารณาบริบทแวดล้อมด้วย ทั้งนี้ผมมองว่าผสมกันกับ Shame (ละอาย) และ Guilt (ความรู้สึกผิด)
อีกทั้งคุณป๊อบก็ได้แจ้งว่าเขาไม่ค่อยได้พักผ่อนทำให้เขาดูเบลอ ซึ่งผมคิดว่าจริงเพราะสภาพดูเหมือนคนอดนอน
0:32-0:35 พบคุณป๊อป ก้มหน้าเล็กน้อยและมองต่ำไปทางซ้ายนาน 3 วินาที และไม่ได้พูดอะไร ในภาษากายมักสัมพันธ์กับความรู้สึกผิด (Guilt) ลองนึกถึงภาพคนที่เจอผู้ใหญ่ หรือ คุณครูดุแล้วเรายื่นก้มหน้าก็ได้
ตอนที่คุณป๊อบจะพูดถึงเหตุการณ์ที่แฟนคนแรกเกริ่นการที่ยอมให้คุณป๊อปเปิดใจคบคนอื่นดู ในนาที 1:12 คุณป๊อบจะพบขากรรไกรล่างและมุมปากด้านซ้ายหดเกร็งไปข้างหลัง ลักษณะนี้เป็นภาษากายที่ชัดถึงการรู้สึกผิดและละอาย (Shame & Gulit) จะพบได้ในสถานการณ์เช่นการยอมรับผิด และในกรณีถ้าใช้เป็นเครื่องมือจับโกหกจะเป็นภาษากายที่มีความแม่นยำสูงที่แสดงถึงความจริงใจ (Sincere) คนที่กำลังโกหกจะไม่พบภาษากายนี้
1:36 คุณป๊อบพูดว่า “ผมก็เริ่มต้นกับโบว์(แฟนคนที่สอง)” คุณป๊อปแสดง diminish eye contact ก้มหน้ามองต่ำแสดงความรู้สึกผิด (Guilt)
นาที 1:47 – 1:57 จะพบภาษากาย 3 อย่างต่อเนื่องและติดๆกัน (Cluster) เป็นช่วงที่คุณป๊อปเริ่มพูดถึงการคบซ้อน “หลังจากนั้นผมก็(*)..มันก็จะเจอทางเลี้ยวเรื่อยๆอยู่แบบนี้ ผมจะบอก..ผมก็ไม่กล้าบอก”
- ก้มหน้ามองต่ำและหลับตา (Diminish eye contact )
- มุมปากถูกดึงไปข้างหลัง (Pulled backward conner of the mouth) ตอนสัญลักษณ์ (*) แสดง Jaw confession
- ใช้มือในการอธิบาย (illustrated by hands)
การใช้มือร่วมกับการพูดหรืออธิบายของคุณป๊อบจะสัมพันธ์และสอดคล้อง (Synchronize) กับสิ่งที่พูดบ่งบอกถึงความตรงไปตรงมาและจริงใจ (Sincere) การใช้มือก็เป็นอีกสิ่งสำคัญมากในการวิเคราะห์
สรุป
โดยรวมคุณป๊อบแสดงภาษากายที่ชัดเจนของ Guilt & Shame และทุกอย่างดูจริงใจเปิดเผย (Sincere) ผมคิดว่าเขาพูดทุกอย่างด้วยใจจริง เป็นหนึ่งวีดิโอของการสารภาพผิดและชี้แจงที่มีความจริงใจ ตรงไปตรงมา ไม่มีลักษณะของการโกหก ปิดบัง หรือตลบตะแลงใดๆ ผมว่าทุกท่านที่รับชมแม้ไม่มีพื้นฐานของความรู้ด้านภาษากายก็คงสัมผัสถึงความจริงใจของคุณป๊อบได้เช่นเดียวกัน
แม้คุณป๊อบจะกล่าวโทษตนเองว่าไม่ดีในหลายประเด็น แต่คนเราย่อมผิดพลาดกันได้ ขอเป็นกำลังใจให้กับคุณป๊อบมา ณ ที่นี้ครับ
ขอให้ทุกท่านสนุกกับการเรียนรู้นะครับ
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฎในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น
