บทความนี่เป็นบทความต่อเนื่องจากบทความที่ผ่านมา เป็นเหตุการณ์วันเดียวกันของการพบกันระหว่างคุณเศรษฐา ทวีสิน และ คุณประยุทธ์ จันทร์โอชา ที่ทำเนียบรัฐบาล
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbal communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฏอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์
ทั้งนี้ภาพถ่าย หรือ ภาพนิ่งมีข้อจำกัดในการวิเคราะห์ภาษากายหลายประการ ผมเคยเขียนอธิบายไว้ในบทความ ถอดรหัสภาษากาย เคสที่ 63 : หลักฐานยืนยันว่าคุณประยุทธ์ ยกมือขวาเป็น กับ ข้อจำกัดในการอ่านภาษากายจาก Still image แต่ทั้งนี้ เพื่อการเรียนรู้ก็ยังสามารถเอามาใช้เรียนรู้ร่วมกันตามข้อจำกัดที่มี
ในบทความนี้ผมจะวิเคราะห์ในสองลักษณะ คือ วิเคราะห์(1) ภาษากายโดยเสมือนว่าเราไม่รู้จักบุคคลทั้งสอง และ วิเคราะห์ (2)ภาษากายร่วมกับบริบทส่วนตัวและทางการเมืองร่วมด้วย
วิเคราะห์ (1) จะพบว่าคนทางซ้าย (ซึ่งคือคุณเศรษฐา) นั่งในท่าทางที่มีความมั่นใจน้อยกว่า (More Beta) โดยสังเกตได้จาก
- เท้าทั้งสองข้างที่ชิดติดกัน
- ระยะห่างระหว่างหัวเข่าที่แคบกว่าช่วงไหล่
- มือที่อยู่ระหว่างตักและเป้ากางเกง
- แขนทั้งสองข้างแนบติดลำตัว และห่อไหล่เล็กน้อย
- หลังไม่ชิดกับพนักเก้าอี้ และโน้มมาทางด้านหน้าเล็กน้อย
- ศีรษะหันไปทางอีกฝ่าย
ภาษากายทุกส่วนสอดคล้องและมุ่งไปในทิศทางเดียวกัน โดยรวมจึงทำให้เขาดูสุภาพ อ่อนน้อม ให้เกียรติ และดูเหมือนการพยายามตั้งใจฟังอีกฝ่ายพูดด้วยความสนใจ
ส่วนท่านที่อยู่ด้านขวา (คุณประยุทธ์) จะมีท่านั่งที่ดูมีความมั่นใจมากกว่า (More Alpha) และมีความไม่ลงรอยของภาษากาย ทำให้ดูขัดและไม่ได้ไปในทิศทางเดียวกัน เช่น
- เท้าทั้งคู่วางห่างกันในระดับเดียวกับช่วงไหล่
- หลังพิงพนัก และยืดอก
ในสองส่วนที่กล่าวมาจะเป็นภาษากายที่แสดงออกถึงความมั่นใจ แต่ทั้งนี้ถ้าเราพิจารณาในส่วนของมือ และแขนกลับดูมีความขัดแย้งเพราะเป็นท่า Beta รวมถึงการไม่หันลำตัวเข้าหาอีกฝ่ายให้มากพอ ไม่หันหน้าและไม่สบตา
ความขัดแย้งของภาษากายที่มีทั้ง Alpha และ Beta เพราะ สิ่งที่คิด สิ่งที่รู้สึกและสิ่งที่อยากแสดงออกมีความขัดแย้งกัน
เช่น ในกรณีบางคนที่ต้องขึ้นพูดในที่ชุมชน และมีความตื่นเต้นและประหม่า แต่พยายามข่มอารมณ์และพยายามแสดงออกว่าตัวเองมั่นใจ เราจึงเห็นภาษากายที่เจ้าตัวต้องการจะแสดงออกมาให้คนภายนอกได้เห็น (Concious) และ ภาษากายที่แสดงออกมาจากความรู้สึกที่เขาไม่รู้ตัว (Unconcious) ซึ่งขัดแย้งกัน
ทีนี้เรามี วิเคราะห์ (2) ดูบ้าง
เมื่อเราเอาเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล และบริบททางทางการเมืองมาร่วมวิเคราะห์ จะพบว่าคุณเศรษฐานั่งในท่าทางที่เรียบร้อยมากเป็นพิเศษ (บางท่านบอกว่าดูราวเป็นผู้ติดตาม) ในส่วนนี้น่าจะเป็นความตั้งใจของเจ้าตัวที่ต้องการแสดงออกในลักษณะนี้เพื่อให้เกียรติกับคุณประยุทธ์
ส่วนคุณประยุทธ์นั้นอย่างไรก็ยังเป็นอย่างนั้น เจ้าตัวมักไม่ค่อยหันหน้าและสบตาคู่สนทนา เช่นในเคส ถอดรหัสภาษากาย เคสที่ 141 : คุณประยุทธ์ จันทร์โอชา ภาษากายของการไม่มองหน้า/สบตา คุณ สุทธิชัย หยุ่น ก็เป็นภาพที่เราเห็นจนคุ้นเคยของคุณประยุทธ์ อีกทั้งเมื่อต้องเผชิญหน้าต่อบุคคลที่มีศักดิ์เท่ากันก็มักจะมีภาษากายของความประหม่าอยู่บ่อยครั้งเช่นการพูดคุยกับผู้นำต่างประเทศเมื่อไปต่างประเทศ
ก่อนที่ผมเขียนบทความนี้ ผมได้ถามเพื่อนๆแฟนคลับของเวปไซด์ body language classroom ในกลุ่ม line open chat (ถ้าคุณสนใจชุมชนนี้เข้าร่วมได้ผ่านลิ้งนี้ครับ) โดยผมถามไปสั้นๆว่า ทันทีที่คุณเห็นภาพนี้คุณรู้สึกอย่างไร ? ก็ได้คำตอบมาหลายคำตอบดังต่อไปนี้
- ดูเหมือนว่าที่นายก จะไม่ค่อยจะดีใจหรือภูมิใจกับการเข้าสู่ตำแหน่งครั้งนี้เท่าไร ดูเหนียมๆกับประยุทธ์ ทั้งที่สถานะเสมอกัน หรือเป็นเพราะสังคมไทยเป็นเมืองรักษาภาพมารยาทอ้อนน้อมถ้อมตน555
- ดี๊ด๊ามากไม่ได้ เด่วคนหมั่นไส้ นายกส้มหล่น555
- ศฐ ดูอ่อนน้อมถ่อมตนมาก สังเกตจากท่านั่งที่มีการค้อมหลังลงและขาหุบเข้าหากัน หลังไม่พิงพนักเต็มที่ ในขณะที่ประยุทธ์เบ่งเต็มที่นั่งพิงกับพนักเก้าอี้ และกางขาออกกว้าง
- ประยุทธ์ นั่งเหมือนเจ้าถิ่น
- ด้านขวา นั่ง เหมือนสร้างกำแพง ด้านซ้าย นั่งแบบพยายามเข้าหา
น่าสนใจว่าภาษากายสามารถถูกตีความและสะท้อนถึงความรู้สักกับเจตนาของบุคคลได้และไปในทิศทางเดียวกันเสียด้วย
วิเคราะห์เพิ่มเติม
อาจเป็นเพราะคุณเศรษฐาไม่ต้องการให้อีกฝ่าย (คุณประยุทธ์) รู้สึกว่าเขามาข่ม หรือ มาวัดรอยเท้าหรือเปล่า และหลายคนอาจจะมองว่าการอ่อนน้อมไว้ก่อนก็ไม่ได้เสียหายอะไร จึงเลือกที่จะแสดงออกให้นอบน้อมถ่อมตนให้มากไว้ก่อน
แต่ในมุมมองส่วนตัว ผมคิดว่าคุณเศรษฐาควรนั่งในท่าทางที่สะท้อนความมั่นใจและดูมีมาดของผู้นำที่มากกว่านี้สักเล็กน้อย เพื่อจะได้ดูมีสง่าราศีมากขึ้น โดยที่ยังสามารถมีความนอบน้อมและนิ่มนวลผสมไปด้วยได้
และทำให้ภาพพจน์เขาดูสมกับนายกรัฐมนตรีแห่งประเทศไทยที่จะมาต่อสู้กับศัตรูที่ชื่อความยากจนดังที่เขากล่าวไว้
ขอให้สนุกกับการเรียนรู้ครับ
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฎในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น
