ถอดรหัสภาษากาย เคสที่ 159 : คุณณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ ประกาศยุติบทบาทของตนเอง ในรายการกรรมกรข่าวคุยนอกจอ : Strong negative emotion

คุณณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ เป็นสมาชิกพรรคเพื่อไทยคนสำคัญที่ออกมาแสดงความรับผิดชอบทางการเมืองในวันที่พรรคเพื่อไทยตัดสินใจในสิ่งที่แย้งกับคำพูดตนเองและดำเนินนโยบายไปจับมือกับพรรคการเมืองที่เป็นตัวแทนของฝั่งเผด็จการที่เคยยึดอำนาจประชาชน

เหตุการณ์นี้เป็นเหตุการณ์ที่ประชาชนหลายฝ่ายรับไม่ได้ โดยเฉพาะฝั่งที่เป็นแฟนคลับพรรคเพื่อไทยที่ต่อต้านอำนาจเผด็จการ

ในรายการกรรมการข่าวคุยนอกจอ ได้เชิญคุณณัฐวุฒิมาออกรายการ และได้ถามคำถามมากมายตลอดระยะเวลาหนึ่งชั่วโมง และมีส่วนของภาษากายที่น่าสนใจ โดยเฉพาะการเก็บอารมณ์ลบที่รุนแรง

รายการสัมภาษณ์นี้ค่อนข้างยาว ผมจึงทำสรุปรวมและเจาะในส่วนที่น่าเอามาเรียนรู้บางส่วน

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbal communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฏอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด 

ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์

นาทีที่ 1:06:21 คุณสรยุทธถามถึงความรู้สึกของคุณณัฐวุฒิ ว่า “มันยังไง มันอธิบายเป็นคำพูดได้ยังไง”

จะพบภาษาของคุณณัฐวุฒิ ดังนี้

• มีน้ำตา (tears) คุณณัฐวุฒิมีน้ำตาคลอเบ้าตาเกือบตลอดทั้งรายการ และในวินาทีนี้จะชัดเจนที่สุด
• เอนหัวไปข้างหลัง ร่วมกับ ตามองบน ลักษณะดังกล่าวเขาทำเพื่อยับยั้งไม่ให้ร้องไห้ออกมา
• การเม้มปาก (inward lip roll) เป็นภาษากายที่เกิดโดยปราศจากการบังคับโดยเจ้าตัว (Subconcious) จะสัมพันธ์กับการสะกดอารมณ์ลบ หรือ กลั้นอารมณ์ลบที่เกิดขึ้น (Concealing strong negative emotion) เช่น การกลั้นอารมณ์เสียใจ อึดอัดใจ ความทุกข์ หรือ ความเครียด คุณณัฐวุฒิ เม้มปากหลายครั้งตลอดท้ังรายการ

สิ่งที่น่าวิเคราะห์และน่าสนใจคือ คุณณัฐวุฒิ แม้จะดูยิ้มแย้ม แต่การยิ้มนั้นเป็นการกลบเกลื่อนความรู้สึกที่แท้จริงข้างใน

การยิ้มไม่ได้มีความหมายโดยตรงว่ามีความสุขเสมอไป และการยิ้มมีหลายประเภทและหลายความหมาย เช่นในภาพข้างต้นแม้องค์ประกอบของรอยยิ้มจะครบถ้วนตามหลักของ Duchenne’s smile หรือ sincere smile แต่ไม่ได้แปลว่าเจ้าตัวมีความสุข เพราะถ้าเราพิจารณาทั้ง VDO จะพบว่าคุณณัฐวุฒิ มีอารมณ์ลบได้แก่ความเศร้า เครียด และเสียใจ แฝงอยู่ตลอดทั้งรายการ เราจึงเห็นภาษากายของการเม้มปากที่บ่อยมาก

การยิ้มจึงเป็นวิธีการปิดบัง หรือ พยายามกลบอารมณ์ที่แท้จริงมากกว่าเป็นการแสดงออกถึงความสุขใจ

และอีกประเด็นคือ ผมคิดว่าคุณณัฐวุฒิเองก็มีความทุกข์ใจ (Suffering) อยู่ค่อนข้างมาก ซึ่งแน่นอนว่า “อารมณ์” ไม่ใช่สิ่งที่เราจับต้องและนำมาวัดขนาด ตวง หรือ ชั่ง ได้ แต่ในทางจิตวิทยาเราประเมินผ่านภาษากาย ถ้าภาษากายที่สังเกตเห็นยิ่งชัดอารมณ์ที่เกิดก็ย่อมสูง หรือ ชัดตาม

และถ้าถามต่อว่าเป็น “อารมณ์อะไร ?” ก็ยากที่จะตอบแบบเหมารวม เพราะในแต่ละช่วงของรายการก็มีพูดถึงประเด็นแตกต่างกันไป และอารมณ์ไม่ได้มีแบบเดียว หรือ ประเภทเดียว แต่หลากหลาย เช่น ในเคสนี้น่าจะมีทั้งความเสียใจ ซึ้งใจ(เมื่อพูดถึงเพื่อน) ความระทมทุกข์ ละอาย รู้สึกผิด (เมื่อพูดถึงคนเสื้อแดง)

ในภาษาพระก็ใช้คำเหมารวมไปเลยว่า “มีความทุกข์”

สรุป

คุณณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ ผ่านอะไรมาเยอะและอาจจะหนักกว่าสถานการณ์ล่าสุดนี้ จึงไม่แปลกที่อาจมีความสามารถที่จะเก็บและสะกดอารมณ์ไว้ได้แม้อารมณ์ลบที่มีอยู่จะรุนแรงโดยไม่ระเบิดอารมณ์ เช่น ปล่อยโฮร้องไห้ออกมากลางรายการ

เขาใช้ความพยายามอย่างมากที่จะประคองน้ำตาไม่ให้ไหลลงมาเป็นหยด หรือ ยกมือขึ้นมาเช็ดน้ำตา ตามหลักความเชื่อ “ลูกผู้ชายสไตล์นักเลง” ในรูปแบบที่ผู้ชายไทยหลายท่านและตัวเขาเองยึดถือ

ขอให้สนุกกับการเรียนรู้

ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฎในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น

เกี่ยวกับผู้เขียน