นอกจากการแถลงข่าวกับผู้สื่อข่าวแล้วเรามักไม่ค่อยพบรายการสัมภาษณ์ของคุณประยุทธ์ จันทร์โอชา เท่าใดนัก ทำให้ VDO ชุดนี้มีความน่าสนใจเพราะเราจะสามารถได้สังเกตและเรียนรู้ภาษากายของคุณประยุทธ์ได้นานถึง 20 นาที
ทั้งนี้เนื่องจาก VDO มีความยาวพอสมควร บทความนี้ผมจึงขอเลือกประเด็นที่เด่นและที่น่าสนใจเพื่อหยิบยกขึ้นมาเรียนรู้กันนะครับ
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbal communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฏอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์
ถ้าคุณสังเกตสิ่งที่เป็นรูปแบบ (Pattern) ของภาษากายคุณประยุทธ์ จะพบว่าตลอดระยะเวลาของ VDO ชุดนี้เขามักจะหลีกเลี่ยงที่จะสบตา และไม่หันหน้าไปที่คุณสุทธิชัย ซึ่งถ้าประเมินโดยเฉลี่ยจะอยู่ราว 70% ของเวลาที่สัมภาษณ์เลยทีเดียว ซึ่งเป็นสิ่งที่เรามักไม่พบ
ทั้งนี้ในทางภาษากาย เราสามารถแปลความหมายได้อย่างไรบ้าง ?
- ตื่นเต้น (Anxiety) บางคนที่เกิดความตื่นเต้นในการสัมภาษณ์มักจะสบตาอีกฝ่ายน้อยลง สิ่งที่เป็นไปอย่างธรรมชาติ เพราะการสบตาจะก่อให้เกิดความเครียดและกดดัน โดยเฉพาะถ้าสภาวะนั้นมีความเครียดเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว เช่น การสอบสวน หรือ สัมภาษณ์คัดเลือก
- ความมั่นใจต่ำ (Lack of confident) เมื่อมีความมั่นใจต่ำจะมีอารมณ์ลบบังเกิดอย่างซับซ้อนหลายอย่าง เช่น กลัว อาย ประหม่า และตื่นเต้น ทำให้พบภาษากายของลดการสบตาและหันหน้าไปในทิศทางอื่น
- อาย (Shyness) ความอายก็จะลดการสบตา แต่จะต้องควบคู่กับหน้าที่แดงขึ้นด้วยเสมอ (Blushing)
- กำลังโกหก หรือ ปกปิด (Deception) ในสภาวะที่กำลังโกหกก็จะพบบ่อยที่มีอารมณ์ต่าง ๆ บังเกิดขึ้นมาโดยเฉพาะความตื่นเต้นและความกลัว
- ความรังเกียจ หรือ ไม่ชอบ (Dislike , Disrespect) โดยทั่วไปถ้าเราไม่ชอบอะไร เราก็จะหลีกเลี่ยงที่จะมองสิ่งนั้น
- เป็นวัฒนธรรม (Culture) เช่น ในบางประเทศการมองหน้าอีกฝั่งจัดว่าไม่สุภาพโดยเฉพาะถ้าอีกฝ่ายมีสถานะทางสังคมที่สูงกว่า
- นอกจากนี้อาจจะเป็นพยาธิสภาพ เช่น สภาวะโรคออทิสติก (Autism – ASD) ผู้ที่มีสภาวะนี้จะไม่สามารถสบตาใครได้นาน (Limited eye contact)
ทั้งนี้ผมอยากจะย้ำว่าภาษากายที่ปรากฎจะไม่ได้มีต้นตอมาจากสิ่งใดหนึ่งสิ่งใดที่ชัดเจน แต่มักจะเป็นการผสมกันของอารมณ์ที่หลากหลายอันเป็นปัจจัยภายในและแม้แต่ปัจจัยภายนอกอื่น ๆ เช่น มีสิ่งที่ดึงความสนใจทำให้มองไปทางอื่น (Distraction)
ถ้าพูดถึงส่วนของบุคลิกภาพ ลักษณะของการสบตาที่ไม่ดี (Poor eye contact) ทำให้คุณประยุทธ์ดูไม่สง่างามและขาดความมั่นใจ พลอยทำให้สิ่งที่พูดนั้นขาดน้ำหนักและความน่าเชื่อถือ ซึ่งตรงกันข้ามกับคุณสุทธิชัยที่บุคลิกเหนือกว่า ดุมีความมั่นใจ นิ่ง สุขุม และเนี้ยบกว่ามาก
สรุป
สำหรับใครที่อยากขึ้นมาเป็นผู้นำจะต้องให้ความสำคัญกับบุคลิกภาพ เพราะจะสะท้อนถึงตัวตน ความน่าเชื่อถือ และความมั่นใจของตนและของคนอื่น การสบตาเป็นสิ่งที่สำคัญอันดับต้น ๆ และข่าวดีคือเป็นสิ่งที่สามารถฝึกฝนกันได้
ถ้าอนาคตคุณประยุทธ์ได้บังเอิญขึ้นมานั่งในตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอีกครั้งไม่ว่าจะผ่านกระบวนการเลือกตั้ง หรือ การยึดอำนาจด้วยการรัฐประหาร ก็ควรอย่างยิ่งที่จะต้องให้ความสำคัญกับแผนพัฒนาบุคลิกภาพของตนเอง
การบ้าน
ในนาทีที่ 10:51 ซึ่งตรงกับช่วงที่คุณสุทธิชัยถามว่า “คุณไม่กลัวหรือว่า มีรัฐมนตรีบางคนไปมีเรื่องคอรับชั่น”
คำถาม
- คุณประยุทธ์แสดงภาษากายอะไรออกมาบ้างระหว่างที่ตอบคำถาม
- ภาษากายเหล่านั้นมีความหมายที่เกี่ยวโยงกันอย่างไร
- คุณจะวิเคราะห์ถึงความน่าเชื่อถือของคำตอบคุณประยุทธ์เพียงใด
ขอให้สนุกกับการเรียนรู้นะครับ
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฎในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น
