คุณ แจ็คสัน หวัง เป็นหนึ่งใน Super star ระดับโลกที่มีแฟนคลับชาวไทยติดตามมากมายและเป็นที่รักของใครหลายคน
แต่ฉากหน้าที่ประสบความสำเร็จอย่างสูงนั้นเบื้องหลังคุณแจ็คสัน หวัง ก็มีสิ่งที่ซ่อนและเก็บไว้ในใจมากมาย ทั้งสุขและทุกข์ และเขาก็ได้เอาออกมาแชร์ในการสัมภาษณ์ของคุณวู้ดดี้ ครั้งนี้
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbal communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฏอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์
นาที 8:26 – 9:31 คุณวู้ดดี้ ถามว่า “แล้วสภาพจิตใจของคุณเป็นอย่างไรบ้างในตอนนี้”
ช่วงระยะเวลา 1 นาทีกว่า ๆ นี้คุณแจ็คสัน หวัง ก็เล่าออกมาโดยมีใจความสำคัญคือ เขารู้สึกโดดเดี่ยวและเปล่าเปลี่ยวแม้จะห้อมล้อมด้วยผู้คน ทีมงาน และใครต่อใครมากมาย ซึ่งเป็นความเปล่าเปลี่ยวทางจิตใจ (Mentally) ไม่ใช่ทางกาย (Physically)
ในส่วนของภาษากายจะสังเกตการใช้มือประกอบการพูด (illustrator) และเป็นการใช้มือที่สอดคล้องกับประโยคที่พูดออกมา ในภาษากาย เมื่อมีความกลมกลืนสอดคล้องกัน(Congruent) ของคำพูด น้ำเสียง และภาษากาย(เช่นการใช้มือประกอบ) จะสะท้อนถึงความจริงใจ เปิดเผยในลักษณะความคิดและอารมณ์ถ่ายทอดผ่านร่างกายอย่างตรงไปตรงมา
จะเรียกว่ากายใจประสานเป็นหนึ่งก็ได้
นาทีที่ 9:33 ถึง 9:43 คุณแจ็คสัน หวัง ได้อธิบายต่อว่า เขารับรู้และเข้าใจดีว่าสิ่งนี้ (ความรู้สึกโดดเดี่ยว) เป็นธรรมชาติในการทำงานสายบันเทิง ดารานักร้องหลายคนที่ยิ่งประสบความสำเร็จก็จะยิ่งโดดเดี่ยวและเขาเองก็กำลังเผชิญหน้ากับมันอยู่
ในจังหวะนี้จะเห็นความเปลี่ยนแปลงของมือ จากมือประกอบ (Illustrator) ได้เปลี่ยนมาเป็นการคลึงแหวนโดยใช้นิ้วมือข้างซ้ายถู ๆ คลึง ๆ แหวน ลักษณะที่ปรากฎนี้ในภาษากายของการใช้มือที่ไม่มีเหตุผลเช่นนี้ เรียกว่ามืออารมณ์ (Adaptor)
มืออารมณ์ คือการเคลื่อนไหวของมือแบบปราศจากเหตุผล (ซึ่งต่างจากมือประกอบที่มีจุดประสงค์เพื่อช่วยการสื่อสาร) แต่จะเกี่ยวโยงกับสภาวะทางจิต พบได้เช่นเมื่อมีสภาวะประหม่า หรือ กลัว เป็นการปลอบประโลมทางจิตให้กลับสู่สภาวะปกติ บางคนอาจจะเล่นกับสายนาฬิกา แกะกระดุมที่ข้อมือของเสื้อ หรือจัดเน็กไททั้งที่มันก็ตรงอยู่แล้ว
จะเห็นได้ว่าในช่วงแรกกับช่วงที่สอง คุณแจ็คสัน หวัง มีภาษากายที่แตกต่างกัน โดยช่วงหลังเมื่อพูดถึงปัจจุบันและอนาคตที่เขาจะต้องเผชิญ จึงวิเคราะห์ได้ว่าเขามีความรู้สึกแตกต่างกันผ่านภาษากายของทั้งสองช่วง
ถัดมา เมื่อคุณวู้ดดี้ ถามว่า “เมื่อเทียบกับสองปีที่ผ่านมา คุณดีขึ้นไหม?(สภาพจิตใจ)”
นาที 9:51 คุณแจ็คสัน หวังตอบว่า “ก็ดีขึ้น ในจุดที่ผมได้เปิดใจจะพูดถึงมันมากขึ้น”
จะพบภาษากายดังนี้
- คุณแจ็คสัน หวัง เปลี่ยนการใช้มือจากช่วงต้นมาเป็นท่ากอดอก (Crossed arms) การเปลี่ยนท่ามาเป็นการกอดอก (ซึ่งต่างจากในช่วงแรก) ในบริบทนี้ในภาษากายจะแสดงถึงการป้องกันตัวเอง ความมั่นใจที่ลดลง การปลอบตนเอง หรือ แบ่งรับแบ่งสู้
- และจะพบจังหวะหนึ่งที่เม้มปาก (Inward lip roll) เป็นภาษากายของการกลั้น หรือ สะกดอารมณ์ลบ
ในจังหวะนี้เราพอจะวิเคราะห์ได้ว่า แม้คุณแจ็คสัน หวัง กล่าวว่าเขาเปิดใจที่จะพูดถึงสภาพจิตใจมากขึ้นกว่าเดิม แต่อาจไม่ใช่ทั้งหมด
นาที 10:03 คุณวู้ดดี้ ได้แชร์ส่วนของเขาเหมือนกันว่า 2-3 ปีที่ผ่านมาตัวคุณวู้ดดี้เองก็ประสบปัญหาบางอย่าง เช่น ความวิตกกังวลและความซึมเศร้า และคุณวู้ดดี้ถามต่อว่า “แล้วสถานการณ์ของคุณละ ?”
นาที 10:12 จะพบคุณแจ็คสัน หวัง แลบลิ้นคล้ายภาษากายที่ผมได้เสนอบ่อยในบทความอื่น ๆ คือ ลิ้นงู (Loose tongue jut)
ลิ้นงู เป็นภาษากายที่พบเวลาคนเรากำลังคิดในสิ่งที่ตนมองว่าไม่ดี (Deception) ซึ่งเป็นได้ทั้งเรื่องจริงและเท็จ ทั้งนี้ต้องแยกแยะให้ออกกับการเลียริมฝีปากเพราะปากแห้ง (ทั้งนี้ในจังหวะนี้เป็นไปได้ว่าจะเป็นลักษณะปากแห้ง เพราะระยะเวลาที่แสดงออกของการแลบลิ้นนานกว่าลักษณะของลิ้นงูที่ใช้เวลาสั้นกว่า)
ทั้งนี้หลายคนมักจะวิเคราะห์ผิดว่า ลิ้นงู = โกหก เราจะวิเคราะห์ภาษากายแบบนั้นไม่ได้แต่จะต้องดูองค์ประกอบอื่นผสมไปด้วย เพราะหลายครั้งลิ้นงูไม่ได้แปลว่าโกหกเสมอไป
นาที 10:14 คุณวู้ดดี้ถามว่า “คุณละเป็นยังไงบ้าง” คุณ แจ็คสัน หวัง มีภาษากายดังนี้
- Microexpression of disgust (ไม่ชอบ เกลียด) สังเกตจากการหดตัวของ Depressor glabellae: depressor supercilli: corrugator และ กล้ามเนื้อ Zygomatic minor
- ขยับตัวเด้งขึ้นจากเก้าอี้ เกิดจากการหดตัวของกล้ามเนื้อหลายมัดโดยเฉพาะกล้ามเนื้อต้นขา (buttocks muscles – gluteus maximus, gluteus medius, ฯลฯ) การที่คนเราเปลี่ยนท่านั่งโดยเฉพาะการเด้งตัวขึ้นนี้จะเกิดเพราะมีอารมณ์บางอย่างเกิดขึ้นทันทีทันควัน (High intensity of emotion) เช่น ตกใจ โกรธ ตื่นเต้น ดีใจ โดยเฉพาะความกลัว
อาจบอกได้ว่าสิ่งที่กำลังจะเล่าต่อไปเป็นประสบการณ์ที่ไม่ดีนัก
นาที 10:15 – 10:47 เป็นช่วงที่คุณแจ็คสัน หวัง เล่าว่าในอดีตก่อนทำอัลบั้ม Magic man เป็นช่วงที่เขาต่อสู้และจัดการกับความรู้สึกของตัวเองและจนถึงตอนนี้ก็ยังต่อสู้อยู่(แต่อย่างน้อยข้อดีคือเขารู้ว่าตนเองกำลังต่อสู้กับอะไร)
ตลอดช่วงนี้จะพบการใช้ illustrator (มือประกอบ) เป็นภาษากายที่ผมได้อธิบายไว้ข้างต้น
นาที 10:51 ก่อนที่จะพูดถึงช่วงที่เขามีปัญหาทางจิตใจและดื่มทุกวัน จะพบการเอานิ้วโป้งขึ้นมาเขี่ยใต้หัวตาขวาบริเวณข้างสันจมูก (Facial scratching) พร้อมกับหลบตา (Diminished eye contact)
ภาษากายของการเกาใบหน้าอาจสัมพันธ์กับการพูดความจริงไม่ครบ ปิดบัง หรือแม้แต่การพูดความจริงที่มีความลำบากใจ ก็ล้วนสามารถพบภาษากายนี้ ทั้งนี้จะต้องแยกแยะออกจากอาการคันจากสภาวะของร่างกาย
คุณแจ็คสัน หวัง เปิดเผยเรื่องที่ไม่ได้ดีนักของตนเองออกมาอย่างจริงใจ ในส่วนของความรู้สึกก็ย่อมมีบางอารมณ์เกิดขึ้นร่วมด้วย ซึ่งก็สอดคล้องกับภาษากายที่ปรากฎ
นาที 11:49 ตอนคุณแจ็คสันอธิบายว่า เขาเริ่มที่จะพูดคุยสื่อสารกับผู้คนรอบตัวมากขึ้น ซึ่งแต่ก่อนเขาไม่ได้เป็นแบบนั้น (*)
ก่อนจะ Cut ไปที่คุณวู้ดดี้ คุณ แจ็คสัน หวัง ในจังหวะ (*) เขาแสดงภาษากายลิ้นงูออกมา เป็นภาษากายที่ผมอธิบายไปข้างต้น
นาที 12:56 คุณแจ็คสัน หวัง พูดว่า “ชื่อเสียงเหมือนฟองสบู่ที่อยู่ไม่นาน และเวลาที่มีอยู่นั้นจำกัด (*)”
ในจังหวะ (*) จะพบการหลบตามองต่ำ (Diminished eye contact) มักควบคู่กับอารมณ์รู้สึกผิด เศร้า เสียใจ
นาที 13:59 คุณวู้ดดี้ถามว่า “เหมือนคุณวางแผนที่จะออกจากวงการเลย”
คุณแจ็คสัน หวัง ทำท่าแลบลิ้นคล้ายลิ้นงู (อีกครั้ง) ซึ่งเป็นภาษากายที่ผมกล่าวถึงไปแล้ว
นาที 14:40 ตอนคุณวุ้ดดี้ ถามว่า “เคยชวนใครออกเดทไหม”
คุณแจ็คสัน หวัง ตอบว่าไม่ และจะพบภาษากายดังนี้
- ใช้นิ้วโป้งกดปลายนิ้วนาง และกดด้วยแรงที่มากพอสมควรเพราะเห็นความซีดที่ปรากฎขึ้นที่ปลายนิ้วทั้งสอง ภาษากายนี้เป็นกลุ่มมืออารมณ์ (Adaptor) ดังที่กล่าวมาในข้างต้น
- ใช้ลิ้นดุนแก้ม (Tongue in cheek) ภาษากายนี้มีความหมายหลายอย่างขึ้นอยู่กับภาษากายอื่น ๆ ที่เกิดไล่เลี่ยกันจึงจะต้องอ่านเป็นกลุ่มก้อน (Cluster of body language) ส่วนใน VDO นี้จะมีความหมายในทางภาษากายว่า “ฉันจะหนีออกจากตรงนี้” หรือ ( i will get away with this)
แล้วสักพัก คุณแจ็คสัน หวัง ชี้นิ้วมาทางคุณวู้ดดี้พร้อมยิ้มและเล่าเหตุการณ์ที่เขามักพบ คือการเดินทางไปแต่ละประเทศและไม่สามารถเริ่มความสัมพันธ์กับใครได้สักที (เพราะแป๊บ ๆ ก็ต้องบินไปละ)
นาที 15:36 หลังจากเล่าว่าถึงการที่ต้องบินไป ๆ มา ๆ และไม่สามารถเริ่มความสัมพันธ์กับใคร ตอนพูดลงท้ายประโยคว่า “It just that(*)” จะพบลิ้นงู ซึ่งเป็นภาษากายที่ผมอธิบายไปข้างต้นแล้ว
นาที 15:44 พบภาษากายของลิ้นดุนแก้มอีกครั้งหลังจากพูดว่า “มันยากเหมือนกันที่จะสร้างความสัมพันธ์ …จริง ๆนะ”
นาที 17:15 ตอนที่คุณแจ็คสัน หวัง บอกว่า “ผมชอบดื่มเครื่องดื่มเย็น” จะพบภาษากายของลิ้นงู (อีกครั้ง)
สรุป
โดยรวมผมคิดว่าคุณ แจ็คสัน หวัง มีภาษากายที่ดีและจริงใจ โดยเฉพาะช่วงสำคัญ ๆ ของการสัมภาษณ์จะพบความกลมกลืนสอดคล้อง (Congruent) ….แม้จะมีบางช่วงที่ปรากฎลิ้นงูบ้าง กับลิ้นดุนแก้ม… ให้วิเคราะห์ต่อไป
สำหรับดาราและนักแสดงระดับนี้มักจะต้องเผชิญปัญหาทางความคิดและอารมณ์ แต่ละคนก็ผ่านพ้นมาในลักษณะที่แตกต่างกันไป คุณ แจ็คสัน หวัง ก็ได้ผ่านส่วนที่เจ้าตัวคิดว่าแย่ที่สุดมาแล้ว ทั้งนี้จากก้นเหวก็ยังมีเส้นทางที่เขาจะต้องเดินทางอีกยาวไกลสิ่งหนึ่งที่จะช่วยเขาได้คือแฟนคลับที่จะร่วมเดินทางและแชร์ความทุกข์ความสุขร่วมกัน
ขอให้สนุกกับการเรียนรู้
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฏในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น
