รัฐบาลอเมริกาได้ดำเนินการสังหาร Ayman al-Zawahri ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้นำของขบวนการก่อการร้ายที่ทางการสหรัฐได้วางแผนมานานเพื่อตอบโต้อาชญากรรมต่าง ๆ ที่เหล่าผู้ก่อการร้ายลงได้ลงมือทำตลอดหลายปีที่ผ่านมา เช่น เหตุการณ์ 9/11 และนี่เป็นการแถลงข่าวโดย คุณโจ ไบเดน
เคสนี้มีภาษากายที่น่าสนใจมาเรียนรู้กันหลายประเด็น ท้ังนี้ผมจะวิเคราะห์เพียงเฉพาะส่วนครึ่งแรกของ VDO
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้อันเป็นประโยชน์ให้แก่ประชาชนในการเรียนรู้ศาสตร์ภาษากาย (Non-verbral communication / Body Language ) อันได้แก่ข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว (Concious / Unconcious) จึงเป็นชุดของข้อมูล (Information) ทางพฤติกรรมศาสตร์และจิตวิทยาที่สำคัญอันสามารถนำไปประยุกต์ตีความฐานะผู้สังเกตการณ์ และนำไปประเมินกับเหตุการณ์ที่ปรากฏอย่างไรเท่านั้น ไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินสิ่งใด
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์
ตั้งแต่เริ่มการแถลงการณ์เราจะพบภาษากายดังนี้
- กล้ามเนื้อบริเวณระหว่างคิ้วหดตัว หัวคิ้วกดลงจากกล้ามเนื้อ Depressor glabellae: depressor supercilli: corrugator เปลือกตามีลักษณะหรี่ตา (Squint) จาก กล้ามเนื้อ Orbicularis oculi, pars palpebralis เป็นองค์ประกอบของสีหน้าโกรธ (Anger)
- มุมปากซ้ายยกสูงกว่าข้างขวา เป็นสีหน้าของ Contempt หรือ ดูถูก
- แขนทั้งสองข้างแยกออกจากลำตัวและมือจับ/วางบนโพเดี้ยม แสดงลักษณะของความมั่นใจ อำนาจ และควบคุม
ลักษณะสีหน้าที่ผสมรวมกันของความโกรธ เกลียด และดูถูกในระดับ intensity ที่ไม่สูงนัก และจะสังเกตได้ตลอดช่วงระยะเวลา 7 นาทีของการแถลงข่าวทั้งนี้อาจเป็นไปได้ว่ามีการหย่อนตัวของกล้ามเนื้อฝั่งซ้ายของใบหน้า เช่นสภาวะ Stroke หรือ Facial nerve pulsy
นาที 0:07 ตอนที่พูดถึง Ayman al-Zawahri ว่าเป็นใครและสัมพันธ์กับ บิลลาเดน อย่างไร
คุณโจ ไบเดน ยกมือข้างขวาขึ้นมาเกาบริเวณเหนือคิ้วดังภาพ ภาษากายของการเกาใบหน้าอาจสัมพันธ์กับการพูดเท็จ พูดความจริงไม่ครบ ปิดบัง หรือแม้แต่การพูดความจริงที่มีความลำบากใจ ก็ล้วนสามารถพบภาษากายนี้ ทั้งนี้จะต้องแยกแยะออกจากอาการคันจากสภาวะของร่างกาย
นาที 0:12 ถึง 0:20 จะพบว่าเขายืนโยกตัวไปทางซ้ายและไปทางขวา และจะพบภาษากายนี้อีกหลายครั้งตลอดการแถลงข่าว
ประเด็นนี้น่าสนใจว่าคุณโจ ไบเดน แสดงลักษณะแบบนี้มีความหมายทางภาษากายอะไรบ้าง ?
ถ้าสังเกตการยืนและโยกตัวไปมาจะพบว่าเขาทำช้า ๆ คล้ายเทน้ำหนักไปทางขาข้างใดข้างหนึ่ง สลับกัน ในส่วนนี้ไม่ใช่ภาษากายที่สัมพันธ์กับอารมณ์หรือความคิด แต่เป็นสภาพร่างกาย (Physiology) เพราะคุณ โจ ไบเดน มีปัญหาเรื่องกระดูกเข่าและขาจากอุบัติเหตุต่าง ๆ ในอดีต (รายงานการตรวจร่างกายประจำปี 2021 ของคุณโจ ไบเดน) และด้วย 78 ปีก็จะเป็นเรื่องปกติที่จะมีปัญหาเรื่องความเสื่อมสภาพของกระดูกตามวัย การโยกตัวเพื่อขยับขาจึงเป็นการคลายกล้ามเนื้อ หรือ ยืดขยับเพื่อลดอาการเจ็บปวด ในประเด็นนี้ผู้สังเกตุการณ์อาจตีความผิดได้ว่าเจ้าตัวไม่มั่นใจ หรือ ตื่นเต้น
0:37 จะพบคุณโจ ไบเดน ยกมือขวาขึ้นมาเกาคิ้ว เป็นจังหวะเดียวกับที่พูดว่าผู้ก่อการร้ายเป็นแกนนำในการทำอาชญากรรมในอเมริกาในเหตุการณ์ต่าง ๆ ภาษากายของการเกาใบหน้าอาจสัมพันธ์กับการพูดเท็จ พูดความจริงไม่ครบ ปิดบัง หรือแม้แต่การพูดความจริงที่มีความลำบากใจ ก็ล้วนสามารถพบภาษากายนี้ ทั้งนี้จะต้องแยกแยะออกจากอาการคันจากสภาวะของร่างกาย
นาที 1:27 ตอนพูดว่า “ตอนนี้ความยุติธรรมได้บังเกิดขึ้นแล้ว” คุณโจ ไบเดน ได้ทำท่า Finger point hand chop หรือท่าชี้นิ้วและแกว่งขึ้นลงในท่าสับหมู การชี้นิ้วเป็น illustrator กึ่ง Adaptor เพราะเป็นทั้งภาษากายที่ใช้ประกอบการพูดรวมถึงสะท้อนอารมณ์และเจตนาของเจ้าตัว เช่น การบังคับ ควบคุม สั่งการ
นาที 1:50 ตอนพูดว่า “(*)ไม่ว่าเราจะต้องใช้เวลานานแค่ไหน ไม่ว่าคุณจะหลบซ่อนที่ไหน แต่ถ้าคุณทำร้ายผู้คนของเรา เราจะตามหาคุณจนเจอ(**)และกำจัดคุณ” จะมีภาษากายดังนี้
- สีหน้าจะผสมกันระหว่าง โกรธ เกลียดและดูถูก (Agumation of anger disgust and contempt)
- ในจังหวะ (*) จะพบการโน้มตัวก้มลงทางด้านหน้าพร้อมก้มศีรษะมาทางด้านหน้า และเดาว่าน่าจะใช้มือทั้งสองข้างยันกับโพเดี้ยม(แต่ไม่สามารถเห็นครบถ้วนจากมุมกล้อง) เป็นท่าเตรียมสู้ ถ้าเป็นสัตว์ก็คือท่าเตรียมกัด เตรียมกระโจนใส่ ภาษากายนี้จะสังเกตได้ชัดเจนในสัตว์ เช่น สุนัข แมว สิงโต ฯลฯ (Charles Darwin :1872)
- พบ Finger point hand chop ในจังหวะ (**) เป็นภาษากายที่ได้อธิบายมาในข้างต้น
3:35 จะพบคุณโจ ไบเดน เกา (อีกแล้ว) เป็นจังหวะที่พูดถึงปฎิบัติการทางทหารที่ซีเรีย
สรุป
ในเคสนี้เราจะพบสีหน้าที่จริงจัง ขึงขังปนไปด้วยอารมณ์ลบ ร่วมกับภาษากายที่แข็งกร้าว ดุดัน ในบางจังหวะ แม้จะมีการโยกตัวซ้ายทีขวาทีให้แลดูรำคาญสายตา
อีกประเด็นที่สำคัญคือพยาธิสภาพ หรือ สภาพร่างกายที่เจ็บป่วย อาจปรากฎภาษากายที่แปลกตาและไม่เหมือนคนทั่วไป (เช่นการยืนโยกไปมาในเคสนี้) ทั้งนี้การทราบพื้นเพและประวัติของบุคคลที่วิเคราะห์ (Baseline condition & behavior) จะช่วยลดความผิดพลาดในการตีความและทำให้การอ่านภาษากายของเราแม่นยำยิ่งขึ้น
คำถาม
ทำไมคุณโจ ไบเดน ถึงต้องเกา หรือ สัมผัสใบหน้าเมื่อพูดถึงชื่อผู้ก่อการร้าย หรือ พูดถึงปฎิบัติการทางทหาร คุณคิดว่ามีอะไรซ่อนอยู่ภายใต้ภาษากายนี้ ?
ขอให้สนุกกับการเรียนรู้
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฏในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น
