แฟนรายการของผมอยากให้ผมช่วยวิเคราะห์ภาษากายของคุณหนึ่ง จักรวาล ในคลิปวีดิโอนี้ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของบทสัมภาษณ์ในรายการของคุณวูดดี้ โดยคุณวูดดี้ได้ถามลงลึกถึงความสัมพันธ์ของทั้งสอง รวมถึงปัญหาและเหตุการณ์ชีวิตคู่ที่ร่วมชะตากรรมกัน ซึ่งก็คือเรื่องราวที่เกือบทำให้มีเหตุต้องหย่าร้าง (แต่ท้ายที่สุดที่สามารถทำความเข้าใจกันได้)
บทเรียนนี้ก็มีภาษากายที่น่าสนใจหลายประเด็นให้เรามาร่วมเรียนรู้กัน
ภาษากายคือข้อมูลที่สื่อสารออกมาจากมนุษย์ทุกอย่างนอกเหนือจากคำพูดทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว จึงเป็นชุดของข้อมูลสำคัญที่สามารถใช้ตีความว่าส่วนตัวเราจะให้ระดับความความเชื่อถือกับเหตุการณ์ที่ปรากฎอย่างไรเท่านั้น การวิเคราะห์ภาษากายจึงไม่ได้มีไว้เพื่อตัดสินว่าใครโกหกหรือหลอกลวง
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์
นาที 0:05 – 0:12 ตอนเริ่มวีดิโอ คุณภรรยาอธิบายเรื่องราวเริ่มจากหลังแต่งงาน ตั้งท้องและคลอดใหม่ๆ จะพบภาษากายที่ไล่เรียงต่อเนื่องและเป็นกลุ่มก้อนรวมกันดังนี้
- ท่านั่ง จะพบมือกุมที่ตักและหัวเข่าชิดกัน เป็นท่านั่งที่จัดว่าเป็นกลุ่ม Beta Posture แสดงความไม่มั่นใจ (Low confident)
- ท่านั่งตลอดลำตัว หัวเข่า และปลายเท้าชี้ไปคนละทิศทางกับภรรยา
- มองต่ำ หลบตา (Diminishing eye contact) จะสังเกตว่าไม่ได้มองหน้าไปทางภรรยาสักเท่าใด เน้นมองพื้นหาฝุ่นหามดมากกว่า การไม่มองอาจจะเพราะกลัว อึดอัด หรือ ไม่ชอบ
- มือเกาคาง จัดว่าอยู่กลุ่ม Facial Touching (จะเห็นชัดกว่านี้ถ้าตากล้องถ่ายต่ออีก 2 วินาที แต่ก็มากพอที่จะเห็นรายละเอียด) เป็น การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ (Psychological discomfort) มักจะสัมพันธ์กับการโกหก ซ่อนเร้น หรือปิดบังความจริง เป็นภาษากายที่ออกมาอัตโนมัติจาก limbric system ของสมอง
- เม้มปาก (inward lip roll) เป็นภาษากายที่เกิดโดยปราศจากการบังคับโดยเจ้าตัว (Subconcious) จะสัมพันธ์กับการกลั้นอารมณ์ลบ (Conceling strong negative emotion) เช่น การกลั้นอารมณ์เสียใจ ความเครียด ความกลัว หรือความโกรธ
จากภาษากายหลายๆอย่างประกอบจึงสรุปได้ชัดเจนว่าคุณหนึ่งน่าจะมีความเครียดมาก และมีการต่อต้านทางจิตวิทยาปรากฎออกมา (Psychological disageeement)
นาที 1:11 ภรรยาเล่าว่ามือถือของเขาสามารถจับพิกัดได้ว่าสามีอยู่ที่ไหน
จังหวะนี้ท่านั่งก็ยังคงอยู่ใน Beta posture และสังเกตเพิ่มได้จากการวางเท้าไขว้กัน (Cross feet)ก็ยิ่งทำให้ความเป็น Beta ยิ่งชัด และก็นั่งใช้นิ้วเล่นกับภาพในมือมองต่ำ แสดงความตื่นเต้น (increase anxiety)
นาที 2:02 ก็ยังพบ diminishing eye contact อยู่
นาที 2:11 ภรรยาเล่าเหตุการณ์ไล่ล่ารถต้องสงสัยที่ออกมาจากโรงแรม พร้อมกับกระพริบไฟถี่ๆใส่รถดังกล่าว
จะพบกลุ่มก้อน (Cluster) ของภาษากายดังนี้
- Facial touching ในลักษณะเกาหน้าผาก จะสัมพันธ์กับความเครียดและสิ้นหวัง (Stress & Frustration) พร้อมกับใช้นิ้วนางและก้อย ซึ่งไม่ได้เป็นนิ้วหลัก(index finger)
- อีกจุดที่น่าสังเกตคือใช้แขนขวาซึ่งอยู่ฝั่งเดียวกับภรรยา ซึ่งแขนและมือก็ได้ Facial / eye blocking ไปด้วย
- ลำตัวท่อนบนจะเอียงหนีออกจากภรรยา (Lean away) เป็นสัญชาติญาณเมื่อคนเราไม่ชอบ หรือ ต้องการหนี
- ถัดมาใน 2:14 จะพบเม้มปาก (inward lip roll) อีกครั้ง ร่วมกับกลืนน้ำลายดังอึก (Hard swallowing) และเสียงดังมากชนิดว่าได้ยินเสียงในวีดิโอชัดเจน กลืนน้ำลายก้อนใหญ่ (Hard swallowing) การกลืนน้ำลายก้อนใหญ่มักพบเวลามีอาการตื่นเต้น เครียด และหวาดกลัว จึงสัมพันธ์กับการเก็บอั้นอารมณ์ลบและจะชัดเจนและถี่มากยิ่งขึ้นตามความรุนแรงของอารมณ์ สามารถอธิบายจากการร่างกายจะลดการทำงานของระบบย่อยอาหารทำให้ลดการหลั่งน้ำลายและน้ำย่อย น้ำลายจะเหนียวและข้นทำให้ต้องพยายามกลืนน้ำลายจนเห็นการเคลื่อนไหวของลูกกระเดือกที่ลำคออย่างชัดเจน พร้อมกับกล้ามเนื้อบริเวณคอจะมีการหดเกร็งกว่าในสภาวะปกติ ทั้งนี้จะต้องแยกออกจากความผิดปกติที่เรียกว่าภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia)
นาที 2:56 คุณหนึ่งตอบว่า “ความจริง ก็คือความจริง” และทำเม้มปาก (inward lip roll) เป็นภาษากายที่เกิดโดยปราศจากการบังคับโดยเจ้าตัว (Subconcious) จะสัมพันธ์กับการกลั้นอารมณ์ลบ (Conceling strong negative emotion) เช่น การกลั้นอารมณ์เสียใจ ความเครียด ความกลัว หรือความโกรธ
นาที 3:19 หลังอธิบายเหตุการณ์ที่นั่งรถมากับผู้หญิง พบ เม้มปาก (inward lip roll) (อีกแล้ว)
นาที 3:29 คุณภรรยาพูดถึงตอนกลับมาบ้านและขอดูโทรศัพธ์ของคุณหนึ่ง จะพบว่าคุณหนึ่งยกมือขึ้นมาขยี้จมูก (nose rubbing) เป็นภาษากายจะพบบ่อยในกรณีไม่ได้พูดความจริง หรือ ซ่อนเร้นปิดบัง (Holding back information) หรือบางทีคุณหนึ่งอาจจะแค่เริ่มมีนำ้มูกหรือเป็นภูมิแพ้ แพ้อากาศก็ย่อมเป็นได้
4:20 เมื่อพูดถึงภรรยาไปขอดูกล้องวงจรปิดของโรงแรมและย้ำคำพูดว่าเราจะต้องรู้ความจริงให้ได้ คุณหนึ่ง ยกมือขึ้นมาขยี้จมูก (nose rubbing) เป็นภาษากายจะพบบ่อยในกรณีไม่ได้พูดความจริง หรือ ซ่อนเร้นปิดบัง (Holding back information) หรือบางทีคุณหนึ่งอาจจะแค่เริ่มมีนำ้มูกหรือเป็นภูมิแพ้ แพ้อากาศก็ย่อมเป็นได้
4:32 คุณภรรยายังเล่าเรื่องราววุ่นๆในวันนั้น คุณหนึ่งก็แสดงการเม้มปากอีก ซึ่งถ้านับตั้งแต่ต้นรายการเท่าที่กล้องจับและนับได้ถือว่าถี่มาก
สรุป
ภายนอกถ้ามองหยาบ ๆ คุณหนึ่งก็แค่นั่งนิ่ง ๆ เฉย ๆ ของเขาด้วยสีหน้าที่เรียบเฉย แต่ภาษากายที่แสดงออกมาเหมือนจะตะโกนและกรีดร้องเพราะล้วนเป็นภาษากายที่แสดงอารมณ์ลบและความเครียดทั้งสิ้น ผมคิดว่าทุกท่านก็คงเห็นภาพเดียวกับผมว่าความรู้สึกของเขา เป็นยังไง
ผมดีใจที่เหตุการณ์ออกมาดีและครอบครัวยังคงรักใคร่กลมเกลียว ทุกครอบครัวย่อมมีเรื่องดราม่าของตัวเอง คุณหนึ่ง จักรวาล ก็เช่นกันและถือว่ากล้าหาญมาก ๆ ที่นำเรื่องราวที่อ่อนไหวออกมาถ่ายทอดให้ทุกคนได้เป็นบทเรียน
ขอให้สนุกกับการเรียนรู้
ทพ.อภิชาติ ลีนานุรักษ์ (หมอมด)
บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาเท่านั้น สถานการณ์อ้างอิงเพื่อใช้ในการสอนจะคัดเลือกมาจากหลายวงการ เช่น นักการเมือง นักแสดง นักร้อง นักกีฬา นักธุรกิจ และบุคคลสาธารณะที่ปรากฎในสื่อสาธารณะ เช่น ข่าว รายการโทรทัศน์ งานแถลงข่าว สัมภาษณ์ รายการในยูทูป (youtube)ทั้งในและต่างประเทศ การตีความและอธิบายภาษากายทุกอย่างเพื่อการเรียนรู้และแสดงผ่านมุมมองของผม ว่าผมมีความเห็นอย่างไรต่อสถานการณ์เหล่านั้นเท่านั้น และไม่มีจุดประสงค์เพื่อหวังประโยชน์ด้านการเมือง หรือเพื่อละเมิดกับบุคคลใด กลุ่มการเมือง หรือ ศาสนาใด ทั้งสิ้น
